ALL GREEKS FESTIVAL x Radio Insomnia
DE HOE kreeg van NTGent de vraag om voor het ALL GREEKS FESTIVAL ‘iets’ te doen met de ‘tragedie’ Rhesus van ‘Euripides’ (ook wel pseudo-Euripides genoemd, want de tekst is wellicht niet van zijn hand). Toegegeven: we kwamen er niet uit of dat nu een tragedie is of juist een komedie. Die discussie – wanneer is iets tragisch? – vormt het vertrekpunt voor een special edition van onze scripted podcast Radio Insomnia, die voor de gelegenheid live wordt gebracht op de ponton van de Gentse kano- en kajakorganisatie op de Watersportbaan.
In zijn drijvende radiostudio ontvangt Willem de Wolf een reeks gasten voor een (droef)geestig gesprek over de spanning tussen het tragische en het komische. Het lijken tegengestelden, maar zei een belangrijke dichter (van wie de naam ons even ontglipt) niet dat het verschil tussen het tragische en het komische er een is van gradatie? Van belichting? Van tempo zelfs: speel een tragedie versneld af en ze wordt een klucht.
Een tragische held is iemand met vrije wil die in de illusie verkeert dat hij weet wat hij doet. Maar vanop een afstand – als publiek – zien we de blinde vlekken, herkennen we het zelfbedrog en de overmoed, de diepmenselijke dwaling van iemand die ervan overtuigd is dat de chaos bedwingbaar is en het noodlot te sturen valt. Staat dat tragische zelfbegrip van de Grieken niet haaks op ons onwankelbare geloof in de maakbaarheid van mens en maatschappij? Of zijn we juist vanwege dat ijdele geloof tragisch? En is er in onze postmoderne samenleving, waarin alles wordt gemonitord, gecontroleerd en geprotocolleerd – gescript, zeg maar – nog wel ruimte voor noodlottigheid?
In een gesprek dat helemaal vastligt praten we over vrije wil en noodlot. Over fataliteit en Diderots Jacques le Fataliste. Over de voorwaarde van het geloof in vrije wil om ook het tragische te begrijpen. En over hoe dat geloof onder vuur ligt, want hebben de neurologie en A.I. de vrije wil niet voorgoed ontmaskerd?
We kunnen hoe dan ook wel doen alsof. Doen alsof we vrij zijn, ook al ligt de tekst vast. Want we spelen hem, de tekst, en spelen is altijd ook een beetje vrij zijn.
Ontdek hier het volledige programma van het ALL GREEKS FESTIVAL van NTGent.
